Nowe przepisy dronowe – co zmieni się od 2024 roku?

Rozwój nowych technologii wymusza na państwach tworzenie nowych regulacji prawnych, które muszą być zgodne z kierunkami wyznaczonymi przez Unię Europejską. Nie inaczej jest w przypadku przepisów o dronach. W Polsce pierwsze regulacje prawne dotyczące bezzałogowych statków powietrznych pojawiły się w 2013. Od tamtego czasu zmieniło się bardzo wiele, a drony są powszechnie wykorzystywane nie tylko przez cywilów, ale także przez wojsko. Dlatego w ramach unijnego prawa Polska została zobowiązana do ścisłego klasyfikowania dronów od 1 stycznia 2024 roku. Na czym dokładnie polegają zmiany i co zrobić, żeby się do nich dostosować? W tym artykule poznasz wszystkie odpowiedzi na swoje pytania!

Ścisła klasyfikacja dronów na podstawie rozporządzenia wykonawczego Komisji Europejskiej

Ujednolicenie przepisów dotyczących korzystania z dronów na terenie Unii Europejskiej jest niezbędne, aby zapewnić bezpieczeństwo wszystkim obywatelom. Rozporządzenie Komisji Europejskiej powstało po to, aby uniknąć sytuacji, w której uprawnienia umożliwiające loty dronami określonej kategorii w danym kraju, nie będą respektowane na terenie innego państwa Unii Europejskiej.

W tym celu powstały następujące regulacje prawne:

  • Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/945 z dnia 12 marca 2019 r. dotyczące bezzałogowych systemów powietrznych oraz operatorów bezzałogowych systemów powietrznych z państw trzecich.
  • Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. dotyczące przepisów i procedur związanych z eksploatacją bezzałogowych statków powietrznych.

Pierwotnie Polska miała czas na wprowadzenie zmian do 1 stycznia 2023 roku, jednak na mocy Rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2022/425 z dnia 14 marca 2022 data ta została przesunięta na 1 stycznia 2024 roku.

 

Podział lotów na kategorie – jak to wygląda w praktyce?

Rozporządzenie Komisji Europejskiej niesie ze sobą wiele zmian dla właścicieli dronów. Wszystkim bezzałogowym statkom powietrznym zostaną nadane klasy od C0 do C6. Podział lotów będzie zależny od ryzyka, jakie może stanowić dany lot dla otoczenia. Na mocy unijnego rozporządzenia wyróżnia się następujące rodzaje lotów:

  • kategoria otwarta – z wyszczególnionymi podkategoriami dla dronów oznaczonych klasą C0-C4,
  • kategoria szczególna – z wyszczególnionymi z podkategoriami STS-01 dla dronów oznaczonych klasą C5 i STS-02 dla dronów oznaczonych klasą C6,
  • kategoria certyfikowana – wymagana do realizacji lotów wysokiego ryzyka.

Dotychczas szczegółowe klasyfikowanie dronów nie było konieczne, a loty odbywające się w przestrzeni otwartej nie wymagały stosowania oznaczeń. Natomiast piloci latający w kategorii szczególnej robili to zgodnie z NSTS-em, a nie STS-em.

Od 1 stycznia 2024 roku każdy latający dron musi mieć nadaną odpowiednią klasę. Drony bez nadanej klasy będą mogły być wykorzystywane tylko w ściśle określonych warunkach, które zostały wyszczególnione w art. 20 Rozporządzenia wykonawczego.

 

Najważniejsze wymagania dla klas z kategorii otwartej

Aby nadać klasę dronowi, jego parametry techniczne i wyposażenie muszą być zgodne z wymaganiami zawartymi w rozporządzeniach. Obecnie funkcjonuje siedem klas, jednak w przyszłości najpewniej pojawią się kolejne. Sprawdź, jakie wymagania przewidział ustawodawca dla klas z kategorii otwartej!

Klasa C0

Dotyczy dronów wraz z wyposażeniem o masie całkowitej nieprzekraczającej 250 g i następujących parametrach technicznych:

  • maksymalną prędkością poziomą 19 m/s,
  • fabrycznym ograniczeniem wysokości lotu do 120 m nad punktem startu,
  • konstrukcją, która umożliwia zminimalizowanie obrażeń ciała w przypadku uderzenia w osoby trzecie,
  • napędem wyłącznie elektrycznym,
  • w przypadku posiadania trybu podążania za stacją bazową, BSP nie odlatuje dalej niż 50 m od niej.

Klasa C1

Dotyczy dronów wraz z wyposażeniem o masie całkowitej nieprzekraczającej 900 g i następujących parametrach technicznych:

  • maksymalną prędkością poziomą 19 m/s,
  • przy maksymalnej prędkości i obciążeniu energia uderzenia w głowę człowieka nie może przekroczyć 80 J,
  • w przypadku trybu podążania za stacją bazową, BSP nie odlatuje dalej niż 50 m od niej,
  • systemem umożliwiającym pilotowi monitorowanie i kontrolowanie pułapu lotu w taki sposób, aby niemożliwe było przekroczenie 120 m nad miejscem startu lub nad terenem,
  • konstrukcja, która umożliwia zminimalizowanie obrażeń ciała w przypadku uderzenia w osoby trzecie,
  • obecność trybu FAILSAFE na wypadek utraty łączności radiowej,
  • umieszczoną na urządzeniu informacją o hałasie, jaki generuje,
  • napędem wyłącznie elektrycznym,
  • niepowtarzalnym numerem seryjnym,
  • systemem jednoznacznej zdalnej identyfikacji, nadającym w otwartym protokole transmisji,
  • wbudowanym systemem świadomości przestrzennej,
  • systemem informującym pilota o stanie w baterii oraz ostrzegającym o niskim poziomie energii,
  • oświetleniem umożliwiającym kontrolę BSP,
  • zielonym stroboskopem do lotów nocnych.

Klasa C2

Dotyczy dronów wraz z wyposażeniem o masie całkowitej nieprzekraczającej 4 kg i następujących parametrach technicznych:

  • trybem niskiej prędkości umożliwiającym ograniczenie prędkości względem ziemi do 3 m/s,
  • systemem umożliwiającym pilotowi monitorowanie i kontrolowanie pułapu lotu w taki sposób, aby niemożliwe było przekroczenie 120 m nad miejscem startu lub nad terenem,
  • konstrukcją umożliwiającą zminimalizowanie obrażeń ciała w przypadku uderzenia w osoby trzecie,
  • trybem FAILSAFE na wypadek utraty łączności radiowej,
  • umieszczoną na urządzeniu informacją o hałasie, jaki generuje,
  • napędem wyłącznie elektrycznym,
  • niepowtarzalnym numerem seryjnym,
  • systemem jednoznacznej zdalnej identyfikacji, nadającym w otwartym protokole transmisji,
  • wbudowanym systemem świadomości przestrzennej,
  • systemem informującym pilota o ilości energii w baterii oraz ostrzegającym o jej niskim poziomie,
  • oświetleniem umożliwiającym kontrolę BSP,
  • zielonym stroboskop do lotów nocnych.

Klasa C3

Dotyczy dronów wraz z wyposażeniem o masie całkowitej nieprzekraczającej 25 kg, maksymalnym wymiarze wynoszącym mniej niż 3 metry i następujących parametrach technicznych:

  • systemem umożliwiającym pilotowi monitorowanie i kontrolowanie pułapu lotu w taki sposób, aby niemożliwe było przekroczenie 120 m nad miejscem startu lub nad terenem,
  • konstrukcją umożliwiającą zminimalizowanie obrażeń ciała w przypadku uderzenia w osoby trzecie,
  • trybem FAILSAFE na wypadek utraty łączności radiowej,
  • umieszczoną na urządzeniu informacją o hałasie, jaki generuje,
  • napędem wyłącznie elektrycznym,
  • niepowtarzalnym numerem seryjnym,
  • systemem jednoznacznej zdalnej identyfikacji, nadającym w otwartym protokole transmisji,
  • wbudowanym systemem świadomości przestrzennej,
  • systemem informującym pilota o ilości energii w baterii oraz ostrzegającym o jej niskim poziomie,
  • oświetleniem umożliwiającym kontrolę BSP,
  • zielonym stroboskopem do lotów nocnych.

Klasa C4

Dotyczy dronów wraz z wyposażeniem o masie całkowitej nieprzekraczającej 25 kg, które nie posiadają systemu umożliwiającego lot automatyczny, z wyjątkiem trybu awaryjnego.

 

Najważniejsze wymagania dla klas z kategorii szczególnej

Wprowadzanie w życie nowych przepisów dronowych zajmuje sporo czasu. Dlatego dla osób korzystających z dronów w ramach kategorii szczególnej został wprowadzony okres przejściowy – trwa on do końca roku 2023. W tym czasie wyposażenie drona musi być zgodne z wytycznymi określonymi w narodowych scenariuszach (NSTS). W Polsce zostały one opublikowane przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

Z początkiem roku 2024 wytyczne te przestaną obowiązywać i zostaną zastąpione przez scenariusze:

  • STS-01 dla dronów klasy C5,
  • STS-02 dla dronów klasy C6.

W tym miejscu warto podkreślić, że klasy C5 i C6 w dużej mierze bazują na klasie C3 i posiadają tylko kilka dodatkowych wymagań. Istnieje również możliwość montowania w dronach z klasą C3 specjalnych akcesoriów dostosowujących je do klasy C5 lub C6.

Klasa C5

Dodatkowe wymagania dla tej klasy to:

  • tryb awaryjny „LAND”,
  • tryb niskiej prędkości, który umożliwia ograniczenie prędkości względem ziemi do 5 m/s,
  • telemetria informująca o wysokości AGL lub punkcie startu,
  • nie ma konieczności montowania systemu świadomości przestrzennej.

Klasa C6

Dodatkowe wymagania dla tej klasy to:

  • maksymalna prędkość względem ziemi wynosi 50 m/s,
  • system GeoFence,
  • tryb awaryjny „LAND”,
  • system umożliwiający programowanie toru lotu,
  • system informujący pilota o jakości łącza radiowego i ostrzegający o niebezpieczeństwie jego przerwania,
  • telemetria informująca o aktualnym położeniu BSP w przestrzeni, jego prędkości i wysokości AGL lub punkcie startu.

Europejskie scenariusze STS-01 i STS-02 – do czego można je wykorzystać?

Jako że od 1 stycznia 2024 roku wszystkie kraje Unii Europejskiej muszą przejść na loty zgodne z STS-ami, warto wiedzieć, do czego można wykorzystać te scenariusze.

Europejski scenariusz STS-01

Jest to scenariusz przeznaczony do lotów VLOS, który obejmuje operacje przeprowadzane w zasięgu widoczności wzrokowej VLOS nad kontrolowanym obszarem naziemnym w środowisku zaludnionym.

Europejski scenariusz STS-02

Jest to scenariusz przeznaczony do lotów BVLOS, który obejmuje operacje prowadzone poza zasięgiem widoczności wzrokowej BVLOS z udziałem obserwatorów przestrzeni powietrznej nad kontrolowanym obszarem naziemnym w środowisku słabo zaludnionym.

Na mocy unijnego rozporządzenia już od 1 stycznia 2024 roku operatorzy będą mogli składać oświadczenia o zgodności lotu ze standardowym scenariuszem (STS).

Jeszcze możesz przedłużyć ważność NSTS

Piloci dronów powinni mieć również świadomość, że wraz z pojawieniem się nowych scenariuszy nie będzie już możliwości uzyskania uprawnień do krajowych scenariuszy NSTS.

Jeśli już je masz, możesz z nich korzystać tylko do końca 2025 roku. Wymaga to jednak przedłużenia ich ważności!

Najważniejsze zmiany w nowych wytycznych

Nowe regulacje wymagają, aby dla dronów o wymiarach typowych większych niż 1 metr i mniejszych niż 3 metry wyznaczyć kontrolowany obszar naziemny. Na takim obszarze mogą znajdować się jedynie osoby bezpośrednio zaangażowane w operację. W nowych wytycznych określono również:

  • minimalne odległości wykonywania operacji od zgromadzonych osób,
  • warunki wykonywania lotów w systemie FPV,
  • obowiązek korzystania z systemu zdalnej identyfikacji dla dronów, które taki system posiadają w swoim oprogramowaniu.

Każdy operator drona powinien zaznajomić się z aktualnymi przepisami, odbyć dedykowane szkolenia i ściśle stosować się do nowych procedur. To ważne, tym bardziej że nieprzestrzeganie przepisów dotyczących ruchu lotniczego jest zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 5.

Nowe regulacje wprowadzają sporo zmian, a jednocześnie mają korzystnie wpłynąć na bezpieczeństwo w przestrzeni powietrznej państw Unii Europejskiej. Chcesz już teraz przygotować się na nadchodzące zmiany? W takim razie jak najszybciej skontaktuj się z ekspertami ośrodka szkoleniowego SNH Drones!